AVRUPA KITASI
AVRUPA KITASI
Yılda 480 milyondan fazla kişinin ziyaret ettiği
ekonomileri büyük ülkelerin oluşturduğu ana kıtadır.
Avrupa kıtalar arasında en küçük 2. kıta olmasına
rağmen tarihi, konumu, doğal kaynakları, nitelikli nüfusu, medeniyet çeşitliliği
ve kıyılarıyla zengin bir kıtadır.
Yüzölçümü: 10.600.000
Nüfus: 636.360.000 kişi
Nüfus yoğunluğu: 70 kişi/km²
En yüksek ve en alçak noktası: Elbruz Dağı 5642 m(Rusya Kafkasları), Hazar
Denizi’nin kuzeyi -28m.
En büyük gölü: Ladoga Gölü -18.400
En büyük adası: Büyük Britanya(United Kingdom)
İyi eğitilmiş bireylerden oluşan nüfus, bilim ve
teknolojide göstermiş olduğu ilerlemeler sayesinde ekonomik yönden de gelişmiş
ve yüksek bir hayat standardına ulaşmayı başarmıştır. Doğal kaynakları az
görünse bile, bu gelişmesini tamamen eğitimli insan kaynağına ve sömürgecilik
sisteminin kazanımlarına borçludur. Günümüzde dünyanın en büyük ekonomik,
askeri ve siyasi gücü olan Kuzey Amerika’nın halkı da büyük oranda Avrupa
kökenlidir. Ayrıca bilimsel ve teknolojik gelişmelerin kilometre taşları olan
önemli buluşların çoğu da Avrupalılar tarafından gerçekleştirilmiştir.
Yine serbest piyasa ekonomisini ilk defa uygulayan
Avrupa Ülkerleri, dünyada bilinen öenmli siyasi, stratejik ve ekonomik
birlikleri de kurmuşlardır. Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, NATO,
Varşova Paktı, UNESCO bunlardan sadece birkaçıdır.
Coğrafik Özellikler
Avrupa geleneksel olarak Dünya’daki 7 kıtadan biri
olarak düşünülmekle birlikte aslında Asya ile coğrafi açıdan bağlantılı bir kıtadır
ve bazen Avrasya adı altında anılır. Avrupa’nın geleneksel
tanımına göre Ural Dağları Avrupa’nın doğudaki sınırını
oluştururlar. Güneydoğu’daki sınırını Ural Nehri oluşturur.
Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz,
İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı‘yla belirlenir. Akdeniz
Avrupa’nın güney sınırını, Kuzey Buz denizi kuzey sınırını, Atlas Okyanusu ise
kuzey ve batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa’dan çok Kuzey Amerika’ya yakın
olmakla birlikte Avrupa’nın bir parçası olarak sayılmaktadır. Avrupa yarımadası
güneyde Afrika kıtasına oldukça yaklaşır (Cebelitarık Boğazı 14 km).
Güneydoğuda ise Asya ile hemen hemen bitişir (İstanbul Boğazı 0,7 km.,
Çanakkale Boğazı 1,3 km.).
Avrupa’nın yüzölçümü 10.523.000 km² dir. Bu ise
yeryüzünün %2’i, karaların % 7’si Avrasya’nın 1/5’i demektir. Avrupa, yaklaşık
olarak harita üzerinde 35 ile 70 kuzey paralel daireleri ile 10 ile 60 doğu
meridyenlerinin çerçevelediği bir üçgene benzer. Yarımadada 0-4 saat dilimleri
yer alır.
Avrupa’nın uç noktaları ise; kuzeyde Kuzey burnu (71°
10′ kuzey enlemi), güneyde Mora’nın Matapan burnu (36° 23′ kuzey enlemi),
Batıda Rocca (Portekiz) burnu (9° 29′ batı boylamı), doğuda Ural dağları (60°
doğu boylama)’dır. Rocca burnu ile Ural Dağları arasındaki uzunluk 5500 km,
Kuzey burnu ile Matapan burnu arasındaki genişlik 3800 km’dir.
Avrupa ülkeleri kültürleri, coğrafi konumları, yani
bulundukları yer, ekonomik, sosyal gelişmişlik gibi kriterler göz önünde
bulundurularak; Batı Avrupa ülkeleri, Kuzey Avrupa Ülkeleri (İskandinavya ve
Baltık ülkeleri), Akdeniz ülkeleri, Orta Avrupa ülkeleri, Doğu Avrupa ülkeleri
ve Balkan Ülkeleri gibi guruplara ayrılmaktadır.
Avrupa’nın genel coğrafî özellikleri şöyledir:
- Avrupa bir devrimler yarımadasıdır. Özellikle
demokrasi, endüstriyel ve bilimsel açıdan dünyayı etkileyen devrimleri
gerçekleştirmiştir.
- Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bir
yarımadadır. Hayat yaşam standartları seviyesi yüksektir.
Nüfus artışı çok azdır. Hatta bazı ülkelerde nüfus azalması vardır.
- Avrupa, dünyada ihracat ve ithalatta önde gelen
yarımadadır. Dünyada üretilen endüstri ürünlerinin üçte biri bu kıtaya
aittir.
- Endüstrileşmiş ülkelerin toplandığı bir
kıtadır. Birleşik Krallık (İngiltere), Fransa, İtalya ve Almanya endüstrileşme
açısından çok ileri durumdadır.
- Çeşitli uluslara mensup insanların yaşadığı
Avrupa’da 50 civarında devlet vardır. Komşu ülkeler arasında dil, ekonomik
ve kültürel açıdan önemli farklar bulunur.
Avrupa’nın Ekonomisi
50den farklı devlet içinde 700 milyondan fazla kişiyi
kapsar. Avrupa diğer kıtalara göre sınırlı zenginliklere, yüksek nüfus ve ülke
adedine sahip olmasına rağmen ortalama GSYİH diğer kıtalardan yüksektir.
Zenginlikler farkı en kabaca Avrupa boyunca batı-doğu bölümünde görülebilir.
Batı Avrupa ülkelerinin hepsi yüksek GSYİH ve yaşam standartlarına sahipken
Avrupa ekonomilerinin pek çoğu hala eski Yugoslavya Sosyalist Federal
Cumhuriyeti ve çöken Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nden hasıl
olmaktadır. Buradaki Avrupa sözcüğü Avrupa ekonomisi sınırlarını Asya’da Kıbrıs
sınırı olarak içerir.
Kıta olarak Avrupa dünyada en büyük ekonomiye
sahiptir. Avrupa’nın en geniş ulusal ekonomisi Almanya olup,
nominal GSYİH sıralamasında dünyada 3.ncü sırada, satın alma gücü paritesi’ne
(SAGP) göre beşinci sıradadır. Avrupa’nın ikincisi Birleşik Krallık olup,
nominal GSYİH’de dünya üçüncüsü ve SAGP’de altıncıdır. Avrupa Birliği
dünyanın en geniş (IMF ve Dünya Bankası’na göre 2005) veya ikinci en
geniş ekonomisidir.
Ülke ve Bayrağı |
Yüzölçümü |
Nüfus |
Nüfus Yoğunluğu |
|
86.600 |
8.870.000 |
105,7 |
||
207.600 |
10.335.382 |
49,8 |
||
110.910 |
7.621.337 |
68,7 |
||
29.800 |
3.002.594 |
112 |
||
69.700 |
4.498.000 |
49,7 |
||
2.717.300 |
15.815.144 |
5 |
||
33.843 |
4.434.547 |
131 |
||
238.391 |
21.698.181 |
91 |
||
3.960.000 |
Yorumlar
|